Μάτα Χάρι, το Μάτι της Αυγής

 

   «Ανήκω απόλυτα στην Ανατολή. Γεννήθηκα στα νότια της Ινδίας, στην ακτή του Μάλαμπαρ, στην ιερή πόλη Τζάφναπάταμ. Η μητέρα μου ήταν λαμπρή χορεύτρια Μπαγιαντέρ στο ναό Κάντα Σβάνι. Πέθανε σε ηλικία δεκατεσσάρων χρόνων, την ημέρα που γεννήθηκα. Οι ιέρειες το ναού, μόλις αποτέφρωσαν το άψυχο κορμί της, με υιοθέτησαν και μου χάρισαν το όνομα Μάτα Χάρι, το Μάτι τη Αυγής».
   Με αυτά τα λόγια θα μπορούσε κάποιος να αρχίσει την αφήγηση της ζωής μιας αμφιλεγόμενης και συναρπαστικής γυναίκας που έζησε χωρίς κανόνες και ηθικούς δισταγμούς, της Μαργκαρέτα Γκεερτρούντα Ζάλε, ή απλά Μάτα Χάρι.
   Από την ημέρα που έκανε τα πρώτα της βήματα κλείστηκε στο ναό Σίβα. Εκεί, τα πρωινά διδασκόταν τις κινήσεις των Μπαγιαντέρ ενώ τα απογεύματα περπατούσε στους κήπους και έφτιαχνε γιρλάντες από γιασεμί που θα κοσμούσαν το βωμό.
   Αφιερωμένη στο Σίβα, σε ηλικία δεκατριών χρονών μυήθηκε χορεύοντας μπροστά στου πρίγκιπες στις όχθες του Γάγγη. Ήταν το πεπρωμένο της να ακολουθήσει τα βήματα της μητέρας της στην ιερή τελετουργία του χορού.
   Ήταν μόλις δεκαοχτώ χρονών όταν απάντησε σε μια αγγελία γνωριμίας ενός Λοχαγού του ολλανδικού στρατού, του Ρούντολφ Μακλάουντ, τον οποίο παντρεύτηκε έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα και τον ακολούθησε στις αποικίες των Ανατολικών Ινδιών. Η ίδια είχε πει κάποτε «…ανέκαθεν λάτρευα τους αξιωματικούς. Προτιμούσα πάντα να είμαι ερωμένη ενός αδέκαρου στρατιωτικού παρά ενός πλούσιου τραπεζίτη…». Το ζευγάρι απέκτησε δυο παιδιά, Νόρμαν και Ζαν Λουίζ.
   Έζησαν ταραχώδη έγγαμο βίο λόγω της συνήθειας της νεαρής συζύγου να φλερτάρει ανοιχτά με κάθε διαθέσιμο άντρα του κύκλου τους. Όταν μια ψυχοπαθής υπηρέτρια δηλητηρίασε το τρίχρονο γιό τους, επέστρεψαν στην Ολλανδία όπου ο στρατηγός Μακλάουντ κατηγόρησε τη Μαργκαρέτα για τη συμφορά τους και παίρνοντας τη μικρή τους κόρη, την εγκατέλειψε.

   Ήταν απένταρη και έπρεπε να βρει λεφτά να ζήσει. Ένας φίλος τη συμβούλεψε πως στο Παρίσι σίγουρα κάτι θα προέκυπτε. Έτσι λοιπόν η Μαργκαρέτα μπήκε στο τρένο για το Παρίσι και άφησε πίσω τη προηγούμενη ζωή της. ‘Έπιασε ένα δωμάτιο σ’ ένα φθηνό ξενοδοχείο και προκειμένου να βγάλει κάποια χρήματα, δέχτηκε να ποζάρει ως γυμνό μοντέλο. Όμως τα χρήματα που κέρδιζε ήταν μηδαμινά και δεν της έφταναν να πληρώσει το δωμάτιο του ξενοδοχείου. Έτσι λοιπόν, άρχισε να αναζητά δουλειά ως χορεύτρια ινδικών χορών. Η μεγάλη στρογγυλή αίθουσα ενός μουσείου ανατολίτικης τέχνης έγινε η προσωπική της σκηνή. Η πρώτη παράσταση της κυρίας Μακλάουντ δόθηκε στις 13 Μαρτίου. Ενδεδυμένη με αραχνοΰφαντες στολές ως νέα Σαλώμη και λυγίζοντας ο ημίγυμνο κορμί της, αντιγράφοντας τις ινδονήσιες χορεύτριες που είχε κάποτε, περιόδευσε στην Ευρώπη εισπράττοντας θερμό χειροκρότημα από το αντρικό κοινό για το αυτοσχέδιο στριπτίζ με το οποίο τελείωνε τη παράστασή της.
   Αργότερα βρέθηκε στο Βερολίνο, όπου έκανε πολλές νέα γνωριμίες με γερμανούς αξιωματικούς. Ένα υψηλόβαθμο πρόσωπο της Αστυνομίας της πρότεινε να μετακομίσει στο Βερολίνο, διαμένοντας σε μια βίλα με αντάλλαγμα τι υπηρεσίες της ως κατάσκοπος των γερμανικών υπηρεσιών εκμεταλλευόμενη την πλούσια, σε Γάλλους πολιτικούς και στρατιωτικούς, ατζέντα της. Και έτσι απλά εκείνη δέχτηκε.
   Το Πράσινο Σπίτι, όπως ονομαζόταν εξαιτίας του χρώματός του, φιλοξένησε πολλούς σημαντικούς ανθρώπους που o καθένας έκρυβε και κάποια πληροφορία, που στο τέλος της διαμονής τους είχε γίνει γνωστή προς όφελος των γερμανικών υπηρεσιών. Το Σπίτι ήταν γεμάτο μικρόφωνα, παγιδευμένα τηλέφωνα και μυστικούς καθρέπτες.
   Σιγά σιγά το Παρίσι, όπου ήταν εγκατεστημένη, φάνηκε να μην αναζητάει πλέον τη μυστηριώδη χορεύτρια που τόσο πολύ τη μάγευε. Η Γερμανία είχε ήδη κηρύξει το πόλεμο στη Γαλλία και πολλές ύποπτες κινήσεις άρχισαν να δείχνουν το πραγματικό τους χαρακτήρα. Μετά από πολύ καιρό χρησιμοποίησης των υπηρεσιών της Μάτα Χάρι από τις γερμανικές υπηρεσίες, οι κινήσεις της έγιναν γνωστές από τις γαλλικές αρχές. Της ζήτησαν να αναφέρει τις θέσεις των γερμανικών υποβρυχίων και εκείνη, μη θέλοντας να τους στρέψει εναντίον της, συμφώνησε.
   Κατά τη τελευταία αποστολή της, στην Ισπανία, αποπλάνησε το γερμανό ακόλουθο για να του εκμαιεύσει απόρρητα σχέδια και εκείνος, που γνώριζε από την αρχή τη προδοσία της, της αποκάλυψε αυτά που ήθελε. Οι Γερμανοί είχαν ήδη ανακαλύψει τη διπλή τη δράση και είχαν αποφασίσει πως είχε έρθει η ώρα να εγκαταλείψει τη θέση της. Πολλοί είπαν πως αυτή η υπερπροσφορά κατασκοπικών υπηρεσιών φαίνεται πως την οδήγησαν στην αυτοκαταστροφή της.
   Οι γαλλικές αρχές πληροφορήθηκαν, τη συνέλαβαν και τη κράτησαν φυλακισμένη για οχτώ μήνες, όσο κράτησε η δίκη της. Στη διάρκεια της φυλάκισή της φάνηκε να έχει αποδεχτεί πως έπρεπε να πληρώσει για τις πράξεις της. Λέγεται πως οι πληροφορίες που εκμαίευσε στη πορεία της ως κατάσκοπος της γερμανικής κυβέρνησης, ήταν η αιτία για το θάνατο 50.000 Γάλλων.
   Το στρατοδικείο τη βρήκε ένοχη, για κατασκοπεία, συνεργασία και πληροφόρηση του εχθρού, σε μια προσπάθεια να τους βοηθήσει στις ενέργειές τους. Η ποινή της-εκτέλεση δια τουφεκισμού. Η ημέρα της εκτέλεσής της καθορίστηκε για τις 15 Οκτωβρίου 1917. Τη συνόδευσε μια Καλόγρια του Ελέους, η οποία της είχε κρατήσει συντροφιά και παρηγοριά όλους αυτούς τους μήνες. Όταν την οδήγησαν στο σημείο της εκτέλεσης ήταν ήρεμη. Ζήτησε από τη καλόγρια να την αγκαλιάσει λίγο πριν την αφήσει και να μην απομακρυνθεί για να τη κοιτάζει εκείνη τη στερνή στιγμή. Και έτσι απλά η περίφημη ανατολίτισσα χορεύτρια έδωσε τη τελευταία της παράσταση.
   «Άφηνε τα αραχνοΰφαντα πέπλα της να πέσουν απαλά από το κορμί της και όλη η Ευρώπη γονάτιζε μπροστά της. Μπορούσε να αιχμαλωτίσει κάθε άντρα. Ήταν η Μάτα Χάρι που πρώτη τόλμησε να λικνιστεί γυμνή στους αισθησιακούς χορούς της Ανατολής, εκείνη που έγινε το διπλό σύμβολο της προδοσίας, η διασημότερη κατάσκοπος του εικοστού αιώνα …»

της Βασιλικής Παπαδοπούλου