Η Vânia Conde γεννήθηκε στις Caldas da Rainha. Από μικρή τραγουδούσε στο σπίτι μεταξύ συγγενών, αλλά το πάθος της για το τραγούδι άνθισε πολύ αργότερα κατά τις σπουδές της, ξεκινώντας έτσι να τραγουδά σε διάφορες Noites de Fado. Ακολούθησαν προσκλήσεις μεγάλων προσωπικοτήτων της μουσικής σκηνής του Fado όπως ο Paulo Parreira και ο Aramac, ενθαρρύνοντάς την να τραγουδήσει σε τυπικά και παραδοσιακά Casas de Fado όπως το Mesa de Frades στην Alfama, στη Λισαβόνα.
Fado
Η μουσική fado είναι η μουσική ψυχή της Πορτογαλίας. Είναι ίσως μια από τις πιο παλιές *αστικές* μουσικές. Η ιστορία της fado, λέει πως προέρχεται από τον ήχο των κυμάτων που χαϊδεύει τα αυτιά των ναυτικών που νοσταλγούν την πατρίδα τους.
Τα θέματα της έχουν παραμείνει τα ίδια στα χρόνια: πεπρωμένο, ερωτική προδοσία, θάνατος και απόγνωση. Τραγουδιέται σαν μοιρολόι για τους ναυτικούς που λείπουν ή χάθηκαν για πάντα. Μα πάνω απ’ όλα, την διακρίνει αυτό που ονομάζεται longing, βαθιά νοσταλγία, πόθος. Είναι θλιμμένη και λυπημένη μουσική και όταν ερμηνεύεται σωστά, το κοινό συχνά ξεσπά σε δάκρυα.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν η μουσική που ακουγόταν στους δρόμους, τις ταβέρνες και τα πορνεία των Alfama και Mouraria, φτωχών περιοχών του λιμανιού Lisbon. Η Fado τραγουδιέται από άντρες και γυναίκες, τους fadistas και συνοδεύεται από πορτογαλέζικη κιθάρα. Έφτασε στην ακμή της στα μισά του 20ου αιώνα. Τα κύρια ονόματα αυτής της περιόδου είναι οι Alfredo Marceneiro, Amalia Rodrigues, Maria Teresa de Noronha και Armandinho και Jaime Santos (κιθαρίστες). Μα η fadista που γνώρισε την μουσική αυτή στον υπόλοιπο κόσμο είναι η Amalia Rodrigues, που τραγουδούσε ως τον θάνατο της, το1999. Θεωρείται η diva της fado. Λατρεύεται σαν θεά στην πατρίδα της και έχει φανατικούς θαυμαστές στην υπόλοιπη Ευρώπη.
 |
Amália Rodrigues |
Η fado διηγείται απραγματοποίητα όνειρα, χαμένους έρωτες, και την απέραντη θλίψη του ανικανοποίητου. Πηγάζει από την μοιρολατρική άποψη της ζωής. Το κοινό της, νιώθει περισσότερο, παρά ακούει, και μάλιστα, αν κάποιος ή κάποια fadista αδυνατεί να συγκινήσει τον κόσμο, διακόπτουν την ερμηνεία! Όταν όμως το τραγούδι ματώσει τις καρδιές των ακροατών, απαγορεύουν την είσοδο άλλων στον χώρο, μέχρι το πέρας του.
Συνήθως η προτίμηση είναι να είναι fadista-γυναίκα στη σκηνή. Φαίνεται πως οι πορτογάλοι πιστεύουν ότι το longing, τον λυγμό αυτόν της ψυχής, η γυναικεία φωνή τον αποδίδει καλύτερα. Η τραγουδίστρια στέκεται όρθια στη σκηνή, φορώντας μαύρο φόρεμα και σάλι στους ώμους. Το τραγούδι της το συνοδεύει με κινήσεις μόνο των χεριών. Το σώμα παραμένει ακίνητο. Είναι μαγεία. Μετά από μια πετυχημένη fado performance η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη από ένα είδος θρησκευτικού δέους και ηλεκτρισμού.
Συνοδεύαμε την Vania και τους δύο κιθαρίστες, τον Ricardo Parreira και τον Marco Oliveira, για 2 μέρες στην Λαμία όπου και εμφανίστηκαν στον τόπο τεχνών "Χώρα".
Η Vania προσπάθησε να μου εξηγήσει το συναίσθημα που κρύβεται πίσω από την πορτογαλική λέξη saudade η οποία συνδέεται άμεσα με την fado. Το συναίσθημα αυτό είναι ένα είδος νοσταλγίας για κάποιον που αγαπάς αλλά είναι απών και συνήθως δεν υπάρχει ελπίδα επιστροφής. Είναι η αγάπη που μένει και οι χαρούμενες αναμνήσεις που ανακαλείς με το πρόσωπο που λείπει σε μια προσπάθεια να αναβιώσεις τα τότε συναισθήματα. Μια συνεχή μάχη χαράς και θλίψης, όπου ευγνωμονείς για τις εμπειρίες μα το συναίσθημα της απώλειας υπερνικά. Όταν ζήτησα από τη Vania να μου χαρακτηρίσει μια στιγμή saudade για εκείνη, είπε πως όταν επιστρέψει στην πατρίδα της, και σκεφτεί όλες τις στιγμές που περάσαμε εμείς οι 5 το διήμερο αυτό, θα αισθανθεί saudade.
